DTÖ 12. Bakanlar Konferansı’nda 6 konuda anlaşmaya varıldı
Cenevre

İsviçre’nin Cenevre kentindeki Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 12. Bakanlar Konferansı’nda üye ülkeler, gıda güvenliği sorunuyla mücadele, balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması ve Kovid-19 aşılarının adil erişimin sağlanmasının yanı sıra elektronik ticaret, küresel salgınlarla mücadele ve DTÖ’nün reformu konularında anlaşmaya vardı.

Kapanış oturumunun ardından yerel saatle sabah 06.15’te düzenlenen basın toplantısında konuşan DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, katılımcı bakanların “şimdiye kadar hiç görülmemiş anlaşmalara vardığını” belirterek, “DTÖ uzun zamandır bu kadar önemli sayıda çok taraflı sonuçlara şahitlik etmedi.” dedi.

Varılan anlaşmaların dünya çapında büyük farklılıklar yaratacağını kaydeden Okonjo-Iweala, “Çıkan sonuçlar, DTÖ’nün küresel acil durumlara gereken cevabı verebileceğinin göstergesidir.” değerlendirmesinde bulundu.

20 yıldan sonra balıkçılık sübvansiyonunda anlaşma

DTÖ’nün sitesinde yayımlanan 12. Bakanlar Konferansı Sonuçları belgesinde katılımcı üyeler, aşırı balık avcılığının önüne geçilmesi için 20 yıldan fazladır müzakereleri süren balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması konusunda anlaştı.

Üye ülkeler ayrıca Kovid-19 aşılarına küresel alanda eşit erişim için aşıların patent hakkından geçici süreliğine vazgeçilmesinde anlaşmaya vardı.

Gıda güvensizliğiyle mücadele edilmesi için gerekli tedbirlerin alınması, ticari ürünlerin elektronik taşınmasında gümrük vergisi borçlarının 2 yıl daha ertelenmesi ve gelecek küresel salgınlarla mücadele de anlaşmanın sağlandığı konular arasında yer aldı.

Konferans kapsamında son olarak, DTÖ’nün mevcut Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması ve Temyiz Organı ile kanunnamesinde değişikliğe gidilmesi yönünde karar alındı.

Hindistan’ın itirazları konferansı uzattı

12 Haziran’da başlayan DTÖ 12. Bakanlar Konferansı’nın ilk gününde Genel Direktör Okonjo-Iweala, müzakere konularında anlaşmalara varılmasına dair “tedbirli iyimserlik” içinde olduğunu belirtmiş ve “bir veya iki konuda anlaşmaya varılırsa bunu başarı sayacağını” dile getirmişti.

164 ülkeden 100’ün üzerinde bakanın katıldığı konferansta Hindistan, balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması ve gıda ihracatının yasaklanmasına dair bazı tedbirlere itirazda bulunmuştu.

Hindistan’ın itirazları nedeniyle anlaşmaların kilitlenmesi, 15 Haziran’da bitmesi planlanan konferansın uzamasına yol açmıştı.

Konferansta Türkiye’yi temsil eden Ticaret Bakanı Mehmet Muş, konuşmasında reform çağrısı yaparak, “DTÖ’nün reforma gitmesinin uzun süredir beklenen ve salgın sonrası dönemin en önemli gündemlerinden biri olduğuna inanıyoruz. Belirgin hedef ve somut çalışma planlarının olduğu kapsayıcı ve dengeli bir reform sürecini acilen başlatmalıyız.” ifadelerini kullanmıştı.

En son anlaşmaya 2013’te varıldı

DTÖ üyesi bakanlar en son 2013’te Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen konferansta, ticaret kolaylığı anlaşmasına varmıştı.

Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te 2017’de düzenlenen 11. Bakanlar Konferansı’nda, uzun süredir müzakere edilen konularda anlaşma sağlanamamıştı.

Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşının küresel ticarete olumsuz etkilerinin ardından DTÖ’nün işvelselliği tartışma konusu olmuştu.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş’tan DTÖ’de reform yapılması çağrısı
Geneve

DTÖ‘nün Cenevre merkezinde düzenlenen 12’nci Bakanlar Konferansındaki konuşmasında Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Kovid-19 sonrası küresel ekonomik kalkınma, küresel gıda krizi ve DTÖ reformu gündemlerine değindi.

Muş, 11’inci Bakanlar Konferansından bu yana dünyanın eşsiz zorluklara şahitlik ettiğini anımsatarak, “Küresel salgın sadece sağlık hizmetlerimizi değil aynı zamanda küresel ekonomi ile ticari ve sosyal sistemimizi derinden etkiledi. Küresel ticaret ve büyümede ciddi düşüşler gözlemlendi.” dedi.

“Önleyici tedbirler sayesinde güçlü toparlandık”

Kovid-19’un ilk zamanlarda her ülke gibi Türkiye’yi de ekonomik olarak olumsuz etkilediğini kaydeden Muş, “Önleyici ekonomik ve sosyal politikalar sayesinde Türkiye geçen yıl yüzde 11, bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 7,3’lük büyümeyle güçlü bir toparlanmayı başardı.” değerlendirmesinde bulundu.

Muş, Kovid-19 ve bölgesel gerilimlerin beklenmedik sonuçlarının küresel bir ekonomik bunalıma yol açtığını belirterek, “Mevcut gerileme karşısında küresel değer ve tedarik zincirlerinin etkililiği ve güvenliği yeniden ele alınmalıdır. Gıda ve tıp gibi belli başlı hayati önem taşıyan sektörlerde stratejik özerkliğin önemi yeniden keşfedilmektedir.” ifadesini kullandı.

Bu zorlukların aynı zamanda küresel alanda ekonomi ve ticaret yönetiminin öneminin göstergesi olduğuna dikkati çeken Muş, “Küresel sorunlar küresel çözümler gerektirmektedir. Bu yüzden tıbbi ve jeopolitik krizlerin küresel bir ekonomi ve gıda krizine dönüşmesinin önüne geçmek için birlikte çalışmalıyız.” dedi.

“Kapsayıcı bir reform sürecini acilen başlatmalıyız”

Muş, mevcut küresel sorunların çözülebilmesi için DTÖ’nün merkezde olduğu, kurallara dayalı, serbest, öngörülebilir, adil ve kapsayıcı bir çok yönlü ticari sistemin benimsenmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Türkiye olarak DTÖ’nün reforma gitmesinin uzun süredir beklenen ve salgın sonrası dönemin en önemli gündemlerinden biri olduğuna inanıyoruz. Belirgin hedef ve somut çalışma planlarının olduğu kapsayıcı ve dengeli bir reform sürecini acilen başlatmalıyız.” çağrısında bulundu.

DTÖ’nün mevcut Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması ve Temyiz Organının işlevsizliğinin kabul edilemez olduğunun altını çizen Muş, reform gündeminde bu organların yapısının değiştirilmesine öncelik verilmesi gerektiğini belirtti.

DTÖ daha etkili çözümler sunmalı

Muş, bir diğer reform gündemi olarak DTÖ kanunnamesinin bugünün küresel ticari şartlarına göre güncellenmesi, son olarak da DTÖ’nün zorlayıcı küresel sorunlara daha etkili çözümler sunması gerektiğini açıkladı.

12. Bakanlar Konferansında Kovid-19 ve sonrası döneme ait daha etkili mücadele kararları beklediğini belirten Bakan Muş, “Aşılar için fikri mülkiyet hakkından feragat edilmesi, bu süreçte DTÖ’nün rolünü daha önemli hale getirecektir.” dedi.

Muş, katılımcı ülkelere küresel tarım ticareti akışının daha düzgün ve sorunsuz hale gelmesi için çaba sarf etme çağrısında bulundu.

Son yılların en önemli toplantısı

Konferansta, DTÖ üyesi ülkelerin bakanları tarafından Örgütün Kovid-19 salgını ve etkileriyle mücadeledeki rolü, tarım, gıda krizi, Ukrayna’daki savaş, balıkçılık sübvansiyonları ile Örgütün reformu konuları ele alınacak.

Örgütün son dört buçuk yıldaki en önemli etkinliği olarak gösterilen konferansa, DTÖ üyesi 164 ülkeden yaklaşık 100 bakanın katılacağı açıklandı.

15 Haziran’da sona erecek konferansta Türkiye’yi Ticaret Bakanı Mehmet Muş temsil ediyor.

Bakan Muş, ayrıca farklı ülkelerden mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştirecek.