Öğrencilerin ‘ışkın’ın akciğere faydalarıyla ilgili projesi TÜBİTAK’tan ödül getirdi
Erzurum

Erzurum başta olmak üzere çevre illerindeki dağlarda doğal yetişen “ışkın” bitkisinin faydalarını araştırmak isteyen Prof. Dr. Necmettin Erbakan Fen Lisesi 10. sınıf öğrencileri Muhammet Haktan Kalaoğlu ve Ömer Faruk Korkmaz çalışma başlattı.

Biyoloji öğretmeni Özlem Türkez ile “İn Vitro Akciğer Hasarı Modelinde Çevresel Kirleticilerin Neden Olduğu Biyokimyasal ve Moleküler Toksitiye Karşı Yeni Bir Koruyucu: Rheum Ribes (Işkın)” projesini hazırlayan öğrenciler, laboratuvarda araştırma yaptı.

Öğrenciler, akciğer ve solunum rahatsızlığına karşı “ışkın” bitkisinin faydalarıyla ilgili elde ettikleri sonuçlar ve laboratuvar verileriyle TÜBİTAK yarışmalarına katıldı.

Bölge yarışlarının ardından katıldıkları Türkiye finalinde 27 proje arasından biyoloji alanında ikinci olan öğrenciler, ödüllerini 2 Haziran’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’ndeki “53. TÜBİTAK Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Ödül Töreni”nde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’tan almanın mutluluğunu yaşıyor.

Öğretmen Özlem Türkez, AA muhabirine, laboratuvar ortamında doku kültürü tekniğiyle çoğaltılan insan hücreleri üzerinde çalışma yapıldığını söyledi.

Hücrelerin çevre kirleticilere maruz bırakılarak hasar düzeyi tespit edilip sonra da ışkın ekstresi muamelesiyle koruyucu potansiyelinin araştırıldığını anlatan Türkez, “Elde ettiğimiz çalışmalar neticesinde ileri farmakolojik çalışmalarla da bu bitkiden ilaç etken maddeleri elde edilebileceği düşündük.” dedi.

Öğrencilerden Muhammet Haktan Kalaoğlu, bölgede yaygın tüketilen ışkın bitkisinin halk arasında kanser ile şeker hastalığına iyi geldiği bilgisi üzerine proje hazırladıklarını anlattı.

Bitkinin özelliklerinin daha fazla olacağını düşünerek çalışma yaptıklarını dile getiren Kalaoğlu, şöyle devam etti:

“Bu bitkiyi akciğere çok benzettik. Bu yüzden ışkının akciğer koruyucu potansiyelini araştırdık. Projemizde ışkının akciğer koruyucu potansiyelini gördük. Bitkinin kök ve gövde kısımlarının sulu ekstre kısımlarını çıkardık ve deneylerimizi yapmaya başladık. Deneylerimizde toplam toksit seviyesine, DNA hasar tayinine ve bazı gen ifade düzeylerine baktık. Işkın bitkisinin akciğerlerimizi koruduğunu gözlemledik.”

Beştepe’de ödülü almanın mutluluğunu yaşadıklarını belirten Kalaoğlu, ödülün ileride yapmak istediği bilim araştırmalarında önemli bir rol model olacağını kaydetti.

“Bu ödül beni bilim adına çalışmaya sevk etti”

Öğrencilerden Ömer Faruk Korkmaz ise Kovid-19 sürecinde akciğerleri korumanın öneminin daha fazla arttığını hatırlattı.

Işkın bitkisinin faydalarını laboratuvarda araştırdıklarını anlatan Korkmaz, “Bu deneylerle şu sonuçlara vardık; ışkın bitkisi azalan hücre canlılığımızı artırmış oldu. Toplam oksidan seviyemizi, DNA hasar düzeyimizi azalttı ve kontrol hücre ölümüne yarayan genleri düzenledi. Yani hücre ölümlerini azaltmış oldu. Bu ödül bana gelecekte yapacağım çalışmalar için ümit verdi, heveslendirdi ve bilim adına çalışmaya sevk etti.” diye konuştu.

Kadavradan nakille hayata tutunan hasta bağışçılara minnettar
Konya

Bir şirkette bekçilik yapan 37 yaşındaki Gökçelik, çalıştığı sırada aşırı terleme ve ateş şikayetiyle 10 ay önce başvurduğu hastanede yüksek enfeksiyona bağlı tedavi görmeye başladı.

Bu sırada böbrek rahatsızlığı ortaya çıkan ve diyaliz tedavisi alan Gökçelik, kadavradan uygun böbrek bulunduğu haberini aldı.

Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesinde gerçekleştirilen nakille sağlığına kavuşan Gökçelik, herkese organ bağışı konusunda duyarlı olma çağrısında bulundu.

“Allah’a şükür iyiyim, kurtuldum”

Gökçelik, AA muhabirine, rahatsızlığının ortaya çıkmasının ardından 3 ay içerisinde nakil için uygun böbrek bulunduğu haberinin geldiğini söyleyerek, “İstanbul’dan böbrek geldi. Ben de Ereğli’den geldim. Kadavradan nakli 26 Mayıs’ta oldum. Yüzde 100 uyumlu oldu. Allah’a şükür iyiyim, kurtuldum.” dedi.

Ailesinin de sevinçle kendisini beklediğini aktaran Gökçelik, “Organı bağışlayan aileden Allah razı olsun. Kardeşimize Allah rahmet eylesin, Allah ailesine sabırlar versin. Ben kim olduğunu bilmiyorum. Allah’ın nur cemalini görsün. Allah Peygamber Efendimize komşu eylesin.” ifadesini kullandı.

“Altıda 6 uyumlu gelen bir böbrekti”

Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Nefroloji ve Organ Nakli Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kültigin Türkmen, üniversitede organ nakillerinin 2001’de başladığını, Organ Nakli Ünitesinin 2012’de kurulduğunu kaydetti.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle 2020-2021’de nakil yapmadıklarını anlatan Türkmen, şunları kaydetti:

“Kovid’in gerilemesiyle organ nakillerini tekrar aktif hale getirdik. Merkezimizde şubattan itibaren 4 canlı, 3 kadavra olmak üzere nakillerimizi yaptık. Bekleme listesinde 400’e yakın hastamız var. Avrupa’da nakillerin yüzde 80’i kadavradan yüzde 20’si canlıdan yapılıyor. Türkiye’de ise yüzde 80 canlıdan, yüzde 20 kadavradan nakil yapılıyor. Kadavradan nakil aslında istediğimiz öncelik. Kadavra bağışının artırılması gerekiyor. Toprak olacak bir beden, nakil bekleyen hastalara umut olabilir.”

Nakil yapılan Gökçelik’in genel sağlık durumunun iyi olduğunu belirten Türkmen, “Bekleme listesinde olan bir hastamızdı. Ancak ikiz kardeşinden alabilecek düzeyde, altıda altı uyumu olan bir böbrek çıktı. Tabii bu belki milyonda bir olasılık. Hastamız için büyük bir şans.” diye konuştu.

Meslek lisesi öğrencileri mezun olmadan iş teklifi alıyor
Trabzon

Trabzon Prof. Dr. Necmettin Erbakan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde eğitim gören öğrencilerin yüzde 80’i mezun oldukları branşta istihdam ediliyor.

Okuldaki otomotiv elektromekanik, iş makineleri, boya ve gövde ile elektrikli araçlar bölümlerinde eğitim alan öğrencilere daha mezun olmadan iş teklifleri geliyor.

İlk mezunlarını 2019 yılında veren liseden bugüne kadar 224 öğrenci mezun olurken, öğrencilerden 179’u Trabzon’da çeşitli sektörlerde istihdam edildi.

Okul yönetimi de bu yıl ilk kez öğrencilerine yönelik hazırlanan “Mesleki Eğitim Öğrenci ve Personel Hareketliliği” kapsamında yurt dışında staj yaparak, yeni teknolojileri tanıma imkanı sundu.

Proje kapsamında “Avrupa Birliği (AB) Ülkelerinde Motorlu Araçlarda Önleyici Bakım Stajı” için 10 öğrenci ve 2 öğretmen 20 Mart- 9 Nisan tarihleri arasında İspanya’nın Marbella şehrine ziyaret gerçekleştirdi.

Öğrenciler, staj yapacakları ülkede araç servislerindeki işçilerle bir arada çalışarak, önleyici bakım konularında okuldaki eğitimlerini pekiştirdiler.

Staj yaptıkları servislerde kendilerini ispat eden öğrencilere, mezun olduklarında okul tarafından verilen AB’de geçerli mesleki yeterlilik belgesi sayesinde iş teklifi de yapıldı.

Okul müdürü Halil İbrahim Aydın, AA muhabirine, motor alanında eğitim veren bir okul olduklarını ifade ederek, hem akademik anlamda hem de sanayi ihtiyacını karşılayacak mesleki anlamda teknik altyapıya sahip öğrencileri yetiştirerek, sanayinin gelişimine destek verdiklerini söyledi.

Öğrencilerin okulda edebiyat, kimya, matematik derslerinin yanı sıra resim ve müzik alanında da eğitim aldıklarını belirten Aydın, “Özellikle müzik ve resim eğitimlerini okul olarak önemsiyoruz. Sanat eğitimine sahip öğrencilerin mesleğinde hayal eden, daha nitelikli, vasıflı ve becerikli olacaklarını düşünüp, bu alandaki eğitimlerimize daha çok ağırlık vermekteyiz.” diye konuştu.

Aydın, sınıfları her dersin özelliğine göre düzenlediklerini dile getirerek, AB projeleri kapsamında da öğrencilerine yurt dışında staj imkanı sunduklarını ifade etti.

Ülkenin gelişmesi için mesleki eğitim alan öğrencilerin potansiyelini artırmak gerektiğine vurgu yapan Aydın, “Hem sanayinin hem de fabrikalarımızın arzu ettiği nitelikteki öğrencileri ilgili alanlara yönlendirmeliyiz. Bu şekilde de ihtiyaç olan istihdamı karşılayabiliriz. Okulumuzdan 2019 yılından beri mezun olan 224 öğrencimizin yüzde 80’i gerek iş yerlerinden gelen tekliflerle gerekse ihtiyaç mukabilinde mezun oldukları sektörde istihdam ediliyorlar. Çünkü talep günden güne artıyor, meslek lisesi öğrencileri 18-19 yaşında istihdam edilmek üzere iş bulabiliyorlar.” dedi.

“Meslek liselerimiz çok değerli”

Aydın, mesleki eğitimin bir hazine kadar değerli olduğunu aktararak, “Bunu işleyecek mahir ellere sahip öğrencilerin okulumuza gelerek, kendilerini keşfetmesini bekliyoruz. Meslek liselerimiz çok değerli. Gelişmiş ülkelerde mesleki eğitimler yüzde 65 oranında, ülkemizde ise yüzde 40’a dayandı ama sanayi ülkesi ya da teknoloji toplumu olmak istiyorsak mesleki eğitimin öğrenci potansiyelini de üst seviyelere taşımalıyız.” ifadelerine yer verdi.

AB Erasmus projeleri kapsamında ilk etapta öğrencilerini staj yapabilmeleri için İspanya’ya gönderdiklerini belirten Aydın, şunları kaydetti:

“Şu anda Almanya ve Romanya’da staj yapan öğrencilerimiz geldiler. Öğrencilerimizin yurt dışında staj gördüğü yerlerden geri dönüşler çok olumlu oldu. Öğrencilerimizin başarılarından dolayı firmalardan iş teklifleri geldi. Öğrencilerin ve bizlerin iletişim bilgilerini alan firmalar, çocuklarımız 11. sınıf oldukları için gelecek dönem mezun olmalarını takip ediyorlar. Bu teklifler bizleri oldukça gururlandırıyor, idareci olarak mutlu oluyoruz, öğretmenlerine de teşekkür ediyorum.”

İspanya’da staj yapan Ömer Faruk Düğdü de 17 yaşında yurt dışını görmenin güzel bir deneyim olduğunu kaydederek, İspanya stajı hakkında bilgi verdi.

Düğdü, okulda aldıkları eğitimi İspanya’da pekiştirdiklerini ifade ederek, “Yeni teknolojileri öğrenme fırsatımız oldu. Staj yaparken benim gibi birkaç arkadaşıma orada çalışma teklifinde bulundular.” diye konuştu.

11. sınıf öğrencisi Efe Çuval da fabrikada çalışan işçilerle çevirmenler aracılığıyla görüştüklerini belirterek, işleyişin sistematik olarak ilerlediğini söyledi.

Mezun olmadan iş bulma imkanının okulun kendilerine tanıdığı en güzel avantaj olduğuna dikkati çeken Çuval, “18 yaşında iş sahibi olacağım. Okul müdürümüz ve öğretmenlerimiz staj konusunda yardımcı oluyorlar, bizleri yetiştiriyorlar.” ifadelerini kullandı.