Dünya nüfusunun yüzde 16’sına sahip gelişmiş ülkeler, kan bağışının yüzde 40’ını yapıyor
Ankara
Dünya Kan Bağışı Günü, küresel çapta güvenli kan ve kan ürünlerine ihtiyaca karşı farkındalığı artırmak, ücretsiz kan bağışının ülkelerin sağlık sistemlerine katkısını vurgulamak ve gönüllü kan bağışını teşvik etmek amacıyla 14 Haziran’da icra ediliyor.
2022’de Dünya Kan Bağışı Günü sloganı “Kan bağışı bir dayanışma eylemidir. Çabaya katılın ve hayat kurtarın.” şeklinde belirlendi.
Dünya Kan Bağışı Günü, yeterli kan stoklarının depolanarak acil durumlarda kullanılmasını sağlamak için halka çağrı yapılmasına ve kampanyalar yürütülmesine imkan tanıyor.
Kan ve kan ürünleri, hamilelik ve doğumla ilişkili kanamalarda, sıtma ve yetersiz beslenme nedeniyle gelişen kansızlık durumunda, kan ve kemik iliği bozukluklarıyla kalıtsal hemoglobin bozukluklarında, travma, acil durum, afet ve kaza durumlarının yanı sıra cerrahi operasyonlar gibi çok çeşitli durumlarda kullanılıyor.
Acil durumlar başta olmak üzere kan ihtiyacının oluştuğu durumlardaki ihtiyaçların temini için ülkeler, düzenli kan bağışına ihtiyaç duyuyor.
Kan bağışı, toplumda dayanışma ruhunun canlı tutulmasının yanı sıra bağışçının da sağlığını olumlu etkiliyor.
Gelir seviyesi yüksek ülkelerde kan bağışları üst seviyelerde
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünya genelindeki yıllık yaklaşık 118,5 milyon ünite kan bağışının yüzde 40’ı dünya nüfusunun yüzde 16’sına ev sahipliği yapan gelir seviyesi yüksek ülkelerden sağlanıyor. Bu ülkelerde kan bağışı oranı yüzde 3,1 olarak öne çıkarken, orta gelirli ülkelerde bu oran 1,6’ya, düşük gelirli ülkelerde yüzde 0,5’e kadar geriliyor.
Dünya genelindeki kan bağışı oranının yüzde 1’in altına düştüğü 60 ülkeden 34’üne Afrika kıtası ev sahipliği yaparken, bunlardan 9’u Batı Pasifik’te, 5’i Güneydoğu Asya Bölgesi’nde, 4’ü Amerika kıtasında, 4’ü Akdeniz civarında, 4’ü Avrupa’da bulunuyor.
Düşük gelirli ülkelerde kan naklinin yaklaşık yüzde 54’ü 5 yaşın altındaki çocuklara yapılırken, yüksek gelirli ülkelerde en fazla kan nakli yapılan hasta grubu yaklaşık yüzde 76 ile 60 yaş üstü oluyor.
2008-2018 döneminde kan bağışında kayda değer artış
Dünya Kan Bağışı Günü ve dönemsel kan bağışı teşvikleri gibi yerel ve küresel çaptaki girişimler sonucu kan bağışı bilinci yükselirken, kan bağış oranlarında kayda değer bir artış görüldü.
DSÖ, 2008-2018 döneminde küresel çaptaki kan bağışlarında ortalama 10,7 milyon ünite artış kaydedildiğini açıkladı. Söz konusu dönemde, en fazla artış yüzde 127 ile Güneydoğu Asya’da görülürken, burayı yüzde 81’lik artışla Amerika kıtası ve aynı oranda artışla Afrika kıtası takip etti.
Toplamda 79 ülke kan kaynaklarının yüzde 90’ından fazlasını bağışçılardan temin ederken 54 ülke, kan kaynaklarının yüzde 50’sinden fazlasını aile üyeleri, yedek ya da ücretli olarak elde ediyor.
Dünya genelinde kan bağışlarının yaklaşık yüzde 33’ü kadınlar, yüzde 67’si erkekler tarafından yapılıyor.
DSÖ, kan toplama, test etme, işleme, depolama ve dağıtımla ilgili tüm faaliyetlerin aktif ve entegre kan tedarik ağları aracılığıyla ulusal düzeyde koordine edilmesini tavsiye ediyor.
Ulusal kan toplayıcı kurum ya da kuruluşlarınca kan ve kan ürünlerinin kalite ve güvenliğinde tutarlılığı sağlamak için yasal çerçevede ve somut bir ulusal kan politikası uyarınca sevk ve idaresinin yapılması gerektiği ifade ediliyor.
Türk Kızılay, kan bağışında salgın öncesi oranları yakaladı
Türk Kızılay, Türkiye’de kan bağışının 2022’nin ilk çeyreğinde Kovid-19 salgını öncesi dönemleri yakaladığını açıkladı.
Salgının etkisine rağmen Türkiye’de rakamlar, 2020’de 2 milyon 429 bin 302 ünite, 2021’de 2 milyon 751 bin 692 ünite olarak gerçekleşmişti.
Türkiye’nin yıllık yaklaşık 3 milyon ünite kan bağışına ihtiyacı olduğu kaydediliyor.
Uzmanlar, 18-65 yaş aralığında 50 kilogramın üzerindeki her sağlıklı bireyin kan bağışçısı olabileceğine işaret ediyor.
